Slotbos Haamstede excursie

Slotbos Haamstede excursie

5 februari 2011, Eric Odinot

waarnemen /omgevingsfactoren

Leren waarnemen is belangrijk voor natuurbeleving en natuurbeleving is een belangrijk middel voor NME om mensen te betrekken bij een duurzame samenleving. Opvallend is dat we in les 1 al leren dat zowel kinderen als volwassenen denken, dat mensen niet bij natuur horen! Duurzame ontwikkeling is kansloos zolang we onze eigen plaats in het geheel ontkennen. Spitituele tot groene sokken bewegingen, zelfs rentmeesterschap hebben hier kennelijk weinig effectief aan bijgedragen, het is eerder andersom! Wat je wel in contact kan brengen met je eigen natuur is voedsel, een vorm van Menselijke natuur educatie MNE , die vergelijkbaar is met de direct beleving van natuur van kinderen. Willen we natuur een handje helpen en co-creatief samenwerken met natuur, dan staat MNE voorop. Wat heb ik aan dat bos? Hoe ben ik direct betrokken bij een Sneeuwklokje? Wat is mijn persoonlijke belang bij bodem, een Sperwer, waterkwaliteit? Duurzame ontwikkeling gaat over het geheel van mens ennatuur, daarom kunnen NME en MNE niet zonder elkaar. Eigenlijk is het een pot nat.

Bij ieder “biologisch moment” kun je zien, proeven, ruiken, voelen maar vooral “beleven”: wat je leert, moet je onthouden; wat je beleeft, herinner je je.

Rita de Ligt (IVN) laat Schaafstro zien (Equisetum hyemale) http://nl.wikipedia.org/wiki/Schaafstro. Iedere cursist neemt wat anders waar, veel meer dan je in je eentje kan verzinnen.

A wat is natuurbeleving: alle gevoel en ervaringen / maar ook onze opvattingen over natuur: betekenissen die we aan ‘natuur’ toerekenen.

B belang van natuurbeleving bij NME komt tot uiting als houding, in ons doen en laten tov natuur

C Kinderen en volwassenen beleven natuur heel anders. Hieronder hoe kinderen natuur beleven.

Kinderen: primaire relatie - speelrelatie / directer / hier en nu / kinderen nemen nog geen afstand tot wat ze zien.

Wat kunnen volwassenen leren van kinderen? Op het eerste gezicht einig. Toch zijn we allemaal kind geweest en de directe relatie (fysieke component) met natuur hebben we allemaal ervaren; iedereen is wel eens door de regen naar school gefietst (oid).

Natuurbegrip kinderen:

: kinderen ervaren natuur als uitdagend, iets om te gebruiken (te spelen, te eten, als heilzaam en als grondstoffenleverancier) als intrigerend (onderzoek / juist te gebruiken bij NME), als esthetisch (iha kleine dingen)of als recreatief (uitgaan met pa en ma).

Natuurbegrip volwassenen:

: volwassenen ervaren natuur in omgekeerde volgorde en vertrekken vanuit een conceptuele benadering hoe het zou moeten zijn. Het lijkt erop dat ze beginnen vanuit een soort comfort-zone en de directe beleving liefst op een afstandje houden. Op het middenpunt (intrigerend / onderzoek) zitten kennelijk aankopingspunten.

Het beperkte natuurbeeld van jongeren van 1-3-18 bevat de levende, ongerepte, zichzelf-regulerende natuur met uitsluiting van vrijwel alle a-biotische (niet levende) aspecten én mensen. Natuur wordt door deze jongeren nadrukkelijk afgezonderd van of is tegengesteld aan natuur. Mensen zijn geen deel van de natuur en onze cultuur dus al helemaal niet!

Het maffe is echter dat alle natuur in Nederland door mensenhanden is ontstaan (antropogene natuur ). Ook de duinen. Want hadden we geen helm of naaldbossen aangeplant, dan waren we al lang verstoven tot misschien aan Zierikzee toe. Omgekeerd geldt hetzelfde: als we geen zeeweringen hadden (bijvoorbeeld duinen) dan had de zeewaterspiegelrijzing vrij spel en waren we massaal en collectief allang kopje onder. Het zit kennelijk in ons hoofd dat we niet ‘ervaren’ dat we geen deel zijn van de natuur.

Kinderen gaan ook niet voor milieubeleid. Net als niet-levende natuur is het geen issue. Voor de meeste volwassenen is milieu ook een soort ver van mijn bed show. Ik zie maar een oplossingsrichting, word gelijk de kinderkens en ga naar terug naar natuur op menselijke maat en de directe beleving van je leefomgeving. Het beleven van een biologisch moment,bijvoorbeeld door het eten van eerlijk, lekker en lokaal geproduceerd voedsel,lijkt voor duurzame ontwikkeling theoretisch net zo waardevol als NME. Natuurbeleving gaat kennelijk het meest om onszelf.

In het slotbos.

Bij de ingang staat een plattegrond waarop duidelijk te zien is dat het landgoed een andere beplantig heeft dan de achterliggende duinen. Waarneming 1 is dat het landgoedbos wss is aangelegd. De strakke paden en laanbomen duiden daar ook op. Het bos staat vol met populieren, dit duidt ook op aanleg.

In het bos staat ook Hulst en taxus, typisch voor binnenduinrand-landgoedbossen zoals ik dat ook van de Wassenaarse landgoedbossen ken. Ook Klimop hoort daarbij en duidt op een rijke bodem. Aan de zwarte molshopen zie je de humusrijke zandgrond. In het wild komt stinzeflora voor op hellingbossen, alle humus waait, rolt,stroomt langzaamaan naar beneden. Het slotbos is er mee te vergelijken; Populieren geven veel blad (humus). Als een bos groter is dan 1 x 1 km1 en meer dan 100 jaar ‘ongerept’ is, mag je spreken van natuur. Echt ongerept is het niet maar de natuurwaarden zijn toch hoog (zie achtergronden).

Op korte afstand liggen de duinen, van hieruit een overgangsgebied met natte gedeelten en dan de humeuze vochtige ondergrond in het luwe bos met stinzeplanten . Op twee plaatsen Doronicum pardalianches gezien (Voorjaarszonnebloem). Op http://nl.wikipedia.org/wiki/Stinsenplant staat Doronicum op de lijst met “bijgoed”.

Waarnemingen:

Bomen

Abeel

Beuk

Eik

Es

Grove den

Populier

Kruidlaag

Akelei

Biggekruid

Boshyacint

Boterbloem

Duingras

Duinpaardenbloem

Duinriet

Duinroos

Eikvaren

Fluitekruid Rozetten van asteraceae
Hoornbloem

Gele Lis

Helmgras

Hondsdraf

Hoornbloem

Hop

Judaspenning

Kleefkruid

Kleine

Kraailook

Lenteklokje Leucojum vernum

Madelief

Narcis

Paardenbloem

Penningkruid Reigersbek

Robertskruid

Sneeuwklokje

Speenkruid
Zegge Veldkers

veldkers

Veldzuring

Vertakte Leeuwebloem

Vogelmuur

Zevenblad

Zuring

Heesterlaag

Braam

Brandnetel

Dauwbraam

Duindoorn

Hazelaar

Hulst

Klimop

Meidoorn

Taxus

Vlier

Vogels

Buizerd

Koolmees

Sperwer

Beesten

Duizendpoot

Galwespballen

Miljoenpoot

Mol

Mug

Pissebed

Mossen varens zwammen

Haarmos / tankmos

Havikskruid

Kogelhoutknotszwam (Daldinia concentrica).

Meniezwam

mos met lantaarntje

Rendiermos

Ronde Houtknotszwam

Smalle stekelvaren ( vliesje onder aan de steel ) meest gangbare.

stermos

Tondelzwam